Φωνή και κλάημαν άκουσα στ” Ορθούνι και στσι Λάκκους

Φωνήν και κλάημαν άκουσα στ’ Ορθούνι και στσι Λάκκους,
το Γιάνναρη σκοτώσανε, χαημός στο παλικάρι.
Δεν πάει μπλιο στον Ομαλό στα ρημοκούραδαν του
να βρει τσι συζευτάδες του, να ιδεί και τσι βοσκούς του,
να τωνε δείξει χειμαδιό και τόπους εδικούς του.

Σχόλια και επεξηγήσεις:

Το τραγούδι αναφέρεται στο φόνο του Γιανναρονικόλα (1690-1740) από τους Αρχοντομουσούρους.

  • Ορθούνι, το: χωριό της επαρχίας Κυδωνίας, πολύ κοντά στους Λάκκους (σήμερα ανήκει στο Δήμο Μουσούρων του Νομού Χανίων).
  • Ομαλός, ο: Το γνωστό οροπέδιο του Νομού Χανίων, απ’ όπου και η είσοδος στο φαράγγι της Σαμαριάς.
  • μπλιο: πλέον
  • ρημοκούραδο: (ε)ρημοκούραδο· το έρημο, χωρίς βοσκό, κοπάδι.
  • συζευτής: αυτός που κατέχει το ένα βόδι για το ζευγάρισμα

Το ριζίτικο τραγουδιέται όπως το γνωστό «Μάνα, πολλά μαλώνεις με κι εγώ μισέψει θέλω»